Arnhem heeft 24 wijken met daarbinnen ruim drie keer zoveel buurten. Om de bewoners in een buurt of wijk bij elkaar te brengen spelen buurthuizen een essentiële rol, vindt Rudolf Beijerman, bestuursvoorzitter van buurtcentrum De Lommerd. Samen met een aantal bestuursleden van andere Arnhemse buurtcentra zette hij een samenwerkingsverband op poten. “Ik ben hartstikke trots op onze coalitie.”
Het idee om samen te werken met andere buurthuizen ontstond in 2019. “We kwamen dingen tegen die andere besturen ook tegenkomen. Vanuit de gedachte: beter goed gejat dan slecht gedaan, zijn we eens gaan kijken of we niet wat voor elkaar kunnen betekenen,” aldus Rudolf Beijerman, initiator van het geheel (“nou, zeg maar bron van het virus van de samenwerking!”).
Medestanders vinden was niet moeilijk en algauw kwam een clubje van ongeveer vijf bestuursleden van verschillende buurthuizen elke maand bij elkaar. “De samenwerking was, en is nog steeds, gebaseerd op autonomie en identiteit. Ieder blijft zijn eigen buurthuis in zijn eigen wijk”, vertelt Rudolf. “We schrijven elkaar niets voor, maar vinden oplossingen voor vraagstukken.”
Het belang van buurthuizen
Het uitwisselen van kennis en ervaringen maakt buurthuizen sterker, is het idee, maar de samenwerking gaat verder dan dat. “Nog voordat ons samenwerkingsverband groter groeide (inmiddels bestaat de club uit ongeveer dertien bestuurders, red.), hebben we contact met de gemeente gezocht en gevraagd: wat willen jullie eigenlijk met de Arnhemse buurthuizen? Steeds subsidie aanvragen, aan allerlei voorwaarden voldoen en verantwoording afleggen, dat geeft ons te veel gedoe en stress. Er is te veel bureaucratie. Een derde van de tijd van vrijwilligers gaat op aan administratie. Zonde!”
Bureaucratische rompslomp, maar ook de vele wisselingen bij Team Leefomgeving en de verschillen in regels en werkwijze tussen wijken bemoeilijkt het functioneren van buurthuizen en verzwakt hun positie ten opzichte van de gemeente en andere maatschappelijke organisaties in de stad. Dat kan beter, menen de samenwerkende bestuurders. Buurthuizen zijn van grote betekenis voor de Arnhemse wijken en moeten als zodanig gezien worden. Rudolf: “Een buurt is een ecosysteem en een buurthuis vervult daar een belangrijke rol in. Niet alleen voor kwetsbare bewoners, maar voor iedere buurtbewoner die dat wil. Het is een gemeenschapshuis.”
Convenant
Op 5 maart 2022 werd er tussen de gemeente en de Arnhemse buurthuizen een convenant afgesloten: 23 buurthuizen zetten hun handtekening. Doel was om samen een visie te ontwikkelen waarin het belang van buurthuizen voor de stad voor eens en voor altijd werd vastgelegd en waarin gekeken werd naar hoe en op welke manieren buurthuizen vanuit de gemeente gesteund kunnen worden om die betekenis beter te kunnen uitdragen. Die visie was in juli 2022 klaar: de Arnhemse Buurthuizen Visie, met de aansprekende titel Arnhems Goud, staat vol met aanbevelingen, ideeën en tips om de functie van buurthuizen te versterken op verschillende gebieden, zoals financiën, gebouwen, vrijwilligers en beheer. In oktober 2022 werd het document officieel aangeboden aan wethouder Mark Lauriks.
Goud in handen
De gemeente had Arnhems Goud in handen: missie geslaagd. Toch? “In november hebben we gevraagd: hoever zijn jullie in het college met de bespreking van het convenant?” vertelt Rudolf. “Er kwam geen reactie vanuit de gemeente, dus zijn we zelf verdergegaan met het maken van een plan van aanpak. Financiële administratie, HR-beleid, huisvesting, het zijn allemaal hartstikke belangrijke onderwerpen. Die kunnen niet wachten.” Met behulp van de Dullertsstichting en Praktische Zaken stelde de samenwerkingscoalitie bovendien een format op voor subsidieaanvragen en werden er werkgroepen opgestart waarin wordt nagedacht over de maatschappelijke impact en het rendement van buurthuizen en over energie en duurzaamheid.
Positief opgepakt
Ook op het plan van aanpak reageerde de gemeente niet meteen. De samenwerkingscoalitie liet het er niet bij zitten. “We vonden het zo’n gemiste kans! We zijn naar Mark Lauriks gestapt en hebben gezegd: wij willen op basis van gelijkwaardigheid met jullie werken en we willen een regulier overleg. Als er nu niets gebeurt, gaan er buurthuizen over de kop! Er werd geluisterd en het is positief opgepakt. We zitten nu eens per zes weken om de tafel. De gemeente denkt mee met subsidiebeleid, wij denken mee met het integraal accomodatiebeleid en we kunnen onze knelpunten en uitdagingen voorleggen.”
Basis van de gemeenschap
Nu er hard gewerkt wordt aan de bestaanszekerheid van de Arnhemse buurthuizen, is er misschien ook ruimte om te dromen. Wat zou een buurthuis kunnen zijn? Rudolf is resoluut. “Daar ga ik niet over, dus daar droom ik niet over. Elk buurthuis is anders. Het is aan de bewoners van de betreffende buurt of wijk om dat te bepalen. Dat mensen er lol in hebben om met anderen wat op te pakken, dat zou ik wél graag meer willen zien. Er is zo ontzettend veel potentie. Veel mensen hebben een kleine hoeveelheid tijd en aandacht beschikbaar die ze zouden kunnen benutten, maar ze doen het niet of te weinig. Een buurman die een pannetje soep komt brengen, groeten naar elkaar op straat, samen dingen doen die voor de buurt belangrijk zijn: die kleine dingen zijn de basis van een gemeenschap. Het gaat om contact. Dat maakt dat je je ingebed voelt in een buurt.”
