WBTR: wat betekent dit voor mijn stichting?

(Wil je weten wat de WBTR voor verenigingen betekent? Lees dan ons artikel ‘WBTR: Wat betekent dit voor mijn vereniging?‘)

Vanaf 1 juli 2021 geldt de WBTR. Wat betekent dit voor mijn stichting?

WBTR staat voor ‘Wet bestuur en toezicht rechtspersonen’. Deze wet stelt eisen aan de manier waarop je het bestuur en het toezicht (raad van commissarissen – RvC) van zogenaamde ‘rechtspersonen’ in de statuten moet regelen. Stichtingen zijn ook rechtspersonen.

(Wil je eerst meer weten over rechtsvormen voor vrijwilligersorganisaties? Lees dan dit artikel)

Verder staat in de wet dat bestuursleden en commissarissen verplicht zijn om op een behoorlijke manier hun taken uit te voeren, in het belang van de stichting.

Moet ik nu wat veranderen in mijn stichting?

Er zijn een paar onderwerpen die echt belangrijk zijn om te weten en actie op te ondernemen.

• Regeling ‘tegenstrijdig belang’ voor bestuursleden en commissarissen (RvC).

Een stichting moet een regeling ‘tegenstrijdig belang’ toepassen voor het bestuur en voor de RvC (als er een RvC is).Een tegenstrijdig belang betekent dat een bestuurslid of commissaris een belang heeft dat tegenstrijdig is met dat van de rechtspersoon, in dit geval de stichting. Een voorbeeld is dat je als stichting een ruimte huurt of spullen koopt van een bestuurslid of een commissaris.

In de regeling staat dat bestuursleden met tegenstrijdig belang niet mogen meebeslissen. Als alle bestuursleden een tegenstrijdig belang hebben is het bestuur niet bevoegd een besluit te nemen. De RvC is in dat geval bevoegd het besluit te nemen. Als er bij de stichting geen RvC is en alle bestuursleden hebben een tegenstrijdig belang dan kan het bestuur toch een besluit nemen. Wel moeten ze dan de overwegingen die tot het besluit hebben geleid schriftelijk vastleggen. Als er wel een RvC is maar alle commissarissen hebben een tegenstrijdig belang, geldt hetzelfde.

Tip: handel in bestuur en RvC op basis van deze regeling en neem deze vast op in het bestuursreglement en het reglement voor de RvC (of het huishoudelijk reglement van de stichting).

Bekijk hier een voorbeeld van een regeling ’tegenstrijdig belang’ voor stichtingen zonder RvC.

• Regeling voor afwezigheid van een bestuurslid of commissaris

Een stichting moet een regeling hebben voor zogeheten tijdelijke of definitieve afwezigheid van bestuursleden en commissarissen. De wet noemt dit ‘ontstentenis en belet’. Het gaat om situaties als aftreden, ontslag, overlijden, ziekte, schorsing of andere afwezigheid.

Tip: Zorg dat je een regeling hebt voor (tijdelijke) vervanging van een bestuurslid of commissaris. Maak hier afspraken over en leg dit vast in een reglement.

Bekijk hier een voorbeeld van een regeling ‘ontstentenis en belet’ voor stichtingen zonder RvC.

• Bestuurslid van stichting heeft geen ontslagbescherming meer

Als een bestuurslid een arbeidsovereenkomst heeft met de stichting is voor ontslag geen ontslagvergunning van het UWV meer vereist. Er is niet langer sprake van ontslagbescherming. Wordt de bestuurder ontslagen dan kan die bestuurder geen herstel van de arbeidsovereenkomst vorderen. De ontslagen bestuurder-werknemer kan dan alleen nog een vergoeding vorderen op grond van kennelijk onredelijk ontslag, bij de rechtbank (en dus niet bij de kantonrechter).

Tip: Voor een bestuurslid met een arbeidscontract is dit een belangrijke wijziging. Hij verliest de ontslagbescherming. Bij veel niet-commerciële stichtingen bestaat het bestuur echter uit vrijwilligers. Een arbeidscontract is er dan hooguit met een directeur, beheerder of medewerker. Voor werknemers van de stichting die geen bestuurslid zijn blijft de ontslagbescherming bestaan.

Geen directe aanpassing statuten nodig

Het is niet noodzakelijk om de statuten van je stichting direct of binnen een bepaalde periode aan te passen. Alleen als jouw stichting de statuten om een andere reden verandert, dan moet de notaris de statuten ook direct aanpassen op de eisen vanuit de WTBR. Wel gaat de WBTR ervan uit de stichting, het bestuur en raad van commissarissen (als jouw stichting die heeft) handelen volgens de veranderingen van de WBTR. Ook als dit nog niet officieel in de statuten is verwerkt.

Persoonlijke aansprakelijkheid als bestuurslid

In de publiciteit over de WBTR is er veel aandacht voor de persoonlijke aansprakelijkheid van bestuursleden en commissarissen. Voor stichtingen die geen onderneming voeren hoeft die persoonlijke aansprakelijkheid geen echt risico te zijn. Tenminste, als je als bestuurslid en commissaris je taken behoorlijk uitvoert. 

Dit houdt in dat je ervoor zorgt dat:

• de boekhouding van de stichting op orde is;
• er in de stichting geen fraude wordt gepleegd;
• de stichting niet bewust contracten sluit of handelingen verricht die tot gevolg hebben dat de stichting haar schulden niet kan voldoen.

Stel, een van deze taken wordt toch niet behoorlijk uitgevoerd. Dan nog is alleen sprake van persoonlijke aansprakelijkheid als:

• de onbehoorlijke taakuitvoering jou persoonlijk is te verwijten én
• het een belangrijke oorzaak is van het faillissement van de stichting zijn.

Zolang je als bestuurslid of commissaris van een niet-commerciële stichting dus binnen deze kaders handelt hoef je niet bang te zijn voor persoonlijke aansprakelijkheid.

Wat moet ik nog meer weten over de WBTR

De WBTR regelt ook nog andere onderwerpen, zoals:

• De taak van het Bestuur van de stichting
• In een stichting kan een RvC worden aangesteld
• Informatieverstrekking door Bestuur aan RvC
• Schorsing bestuurders van stichting door RvC
• Beloning voor Bestuur en RvC
• Alternatief voor RvC: uitvoerende en niet-uitvoerende bestuurders
• Persoonlijke aansprakelijkheid bestuursleden/commissarissen van commerciële stichtingen
• Meer dan één stem voor een lid van het Bestuur en een lid van de RvC
• Aanbeveling of voordracht (her)benoeming lid RvC

Interesse? Lees ook de uitgebreide uitleg en toelichting samengesteld door de stichting Adviesbrigade.